February 27, 1477

Johannes Hinderbach to Giacomo Ammannati Piccolomini

Copy: Archivio di Stato di Trento, Archivio Principesco-vescovile, Sezione latina, capsa 69, n. 83, c 1r-1v. Double paper sheet in good conditions copied by the episcopal secretary Giovanni Verber.

Domino Iacobo antistiti cardinali Sancti Grisogoni Papiensi.

Reverendissime in Christo Pater et Domine, post mei devotam et humilem commendationem.

Accepi a nuntiis et oratoribus meis, quos Rome in causa iudeorum ac innocentis pueri ac martyris nostri illic habemus, Paternitatem Vestram Reverendissimam in locum quondam reverendissimi domini cardinalis Ravanatensis unius ex commissaris eiusdem causae designatam fore, ac totum pondus huius rei in ea veluti in basi totius fundamenti collatam fore. De qua re magnam et singularem iocunditatem suscepi, certus atque certissimus quod Paternitas Vestra Reverendissima in ea re non secus se geret et ostendit quam virtus et summa dignitas et autoritas Vestra et zelus katolice fidei requirit et exposcit. Utinam nunc nobis viveret ac superesset olim sancte ac indelebilis memorie ille Pius Eneas, noster optimus et maximus Æcclesiae et fidei zelator et pontifex, non opus foret tot et tantis argumentis et probationibus in hac re tam notoria et toti orbi notissima. Doleo ego quanquam pusillus ac omnium in Æcclesia sacerdotum minimus tam parum fidei apud Sedem Apostolicam, cui ab ineunte aetate tanquam ovicula quamvis inutilis attamen argumentosa deservivi, consecutam fore, ut ad unius non vitii ac titularis quodammodo, ut ita dixerim ac venalitii deliramenta, tot ac tantis publicis et autentissimis processibus et documentis non credatur. Sed ea quae totus orbis credit attestatur et affirmat in dubium adhuc verti patiatur.

Ecce enim celum, terra atque maria, et omnium morborum genera huius beati ac innocentis martyris sanctitatem attestantur: cedunt pestes, cedunt morbi, et quicquid humanae fragilitati obnoxium est ad huius unius vota ac invocationem conquiescunt.

Utinam Vestra Paternitas his diebus interfuisset ac vidisset quibus lachrymis, quibus singultibus tres mulierculae olim iudeae, nunc conversae ad fidem Christi puro corde ac leta fronte suum et aliorum iamdudum pro tam vasto scelere iuste dampnatorum reatum palam, publice ante et post baptismum susceptum, confessae sunt, et veniam et indulgentiam ad tumbam huius innocentissimi parvuli advenerunt, suisque parentibus ac toto populo petierunt; quemadmodum hoc in actis publicis duobus aut tribus instrumentis annotatum iam pridem nuntiis et oratoribus meis transmissimus. Scio neminem vel parvos affuise que pre immenso gaudio lachrymas continere potuerunt. Unum tamen me solatur et maxima spe tenet, multos adhuc Æneades ac Pycolomeos superesse apud illa olim sue perpetue memoriae Romanae Æcclesiae kathedram.

Quibus idem zelus, idem fervor katholicae fidei, veluti a parente inditus est atque infusus; quique adhuc memorie teneant eam fidem, eam devotionem, illunque fervorem ac zelum ferventissimi amoris obsequii observantiae et laboris quam unicus quondam peregrinationum suarum comes, servitor ac socius Iohannes Hinderbach, nedum in imperiali curia, sed in omnibus laboribus, itineribus, legationibus, studiis, passionibus, et diversarum fortunarum experimentis sustinuit, gessit ac pertulit, non minori studio et animi oblectatione quam olim beatus Petrus Salvatorem prosequutus fuit? Novit Deus, qui cuncta ex alto perspectatur, quantum pro illius exaltatione ac sublimitate elaboraverim, quanta perseverantia, quanta longanimitate, testis mihi afforet si viveret. Unicus ille laborum nostrorum socius Henricus Saistleben, senex et decrepitus, quo partito inter nos labore ac onere unus istic alter illinc per nos per litteras, per nuntios, perque omnia genera studiorum affecerimus. Neque hoc commemoro, ut horum me tedet. Immo mihi ipsi et omnibus quibus hic noster labor hoc studium h<o>c vigilantie profuerint, et ad altiora provexerint, congratulor quod talis ac tantos adhuc patres apud Sedem illam superstites habeam. Et in primis Vestram Paternitatem ac reverendissios dominos Reatinum, Spoletanum necnon illius virtutumque suarum unicum et verum heredem dominum Senensem, nostrum cuius mihi nomen ac dulcissima recordatio semper in ore, semper in corde mel et lac eructat, cuius amor et dulcedo apud me immortalis et omni marmore antiquior ac solidios quem scio huius nostri amoris non experte nec immemorem quoque existire, cui Vestre Paternitati tanquam ei in cuius manibus res nostra immo Dei et fidei christiane reposita est, ceterisque omnibus eneicis, hanc veluti piam atque piissimam causam et me commendo et ita commendo ut non prevaleat iniquus homo ac dyabolicus iudaicae perfidiae defensor, immo christianae fidei et crucis ac Passionis Christi persequutor.

Nec plura. Commendo me et hanc causam quam non meam, sed Christi et Æcclesiae immo et totius katholicae fidei, et non solum huius innocentis pueri et martyris, sed omnium sanctorum innocentum et martyrum, censeo Vestrae Reverendissimae Paternitati et omnibus suprascriptis dominis patronis ac defensoribus meis, tanquam veri et antiqui servitoris illius quondam sanctissimae memoriae Pii sui et mei heri ac quibus aliter non scribo scribo cum Vestre Paternitati hec unice et confidentissime veloci calamo.

Bene ac felicissime valeat Reverendissima Paternitas Vestra, et hanc causam pro sua pietate ac beneficentia commendatam queso suscipiat et habere dignetur, quemadmodum devotissime confido in primis ab Omnipotenti Deo ac Unico Eius Filio, cuius causa agitur digna et immortalia premia acceptura, nihil omnino hic in presenti transitoria vita in tota universali Ecclesia laudem et famam apud omnes veros et bonos | christicolas perpetuam et indelebilem consecutura.

Datum Tridenti in castro nostro Boniconsilii, die XXIIII februarii MCCCCLXXVII.

Iohannes, Dei et Apostolicae Sedis gratia antistes Tridentinus.