October 2, 1476

Johannes Hinderbach to Leonardo Contarini

Copy: Archivio di Stato di Trento, Archivio Principesco-vescovile, Sezione latina, capsa 69, n. 66, cc 1r-2v. Double paper sheet in good conditions copied by an unknown scribe with numerous annotations and corrections by Johannes Hinderbach.

Venerabilis et Egregie in Christo nobis plurimum dilecte, salutem plurimam.

Recepimus litteras vestras super excusatione vestra et adversa valitudine quam incurristis post adventum vestrum ad Rofredum , de qua certe dolimus. Expectabamus enim vos cum iocunditate non mediocri certiores facti per Andream de Facinis et Aprovinum de vestro ad propria reditu, non immemores neque ingrati de his que in Urbe romana in favorem ac promotionem cause huius nostri beati innocentis martyris et publice et privatim contra Vigintimilensem et alios iudeorum fautores egistis. Proinde, plurimas vobis gratias habentes, ultra meritum divine retributionis, id singulariter recognoscere et in posterum promereri volumus et intendimus.

De eo quod scribitis circa promotionem presbiteri Iacobi de Corregio ad capellam montis Fulgarie curatam, sub plebe Avolani antiquitus constitutam et ad eam spectantem, certe non satis admirari possumus quod ad curam talis beneficii, cuius homines et parochiani, sicut certum et notorium est, omnes comuniter sunt de lingua theotonica, linguam etiam latinam ignorantes, Dominus potestas et vos et ceteri illum elegeritis, sive vobis presentandum duxeritis, qui eiusdem lingue penitus ignarus est et nec in verbo Dei predicando, neque in confessionibus audiendis aut sacramentis Ecclesie administrandis eisdem preesse possit aut prodesse.

In qua semper hactenus presbiteri eiusdem lingue per quondam predecessores nostros absque ulla potestatis pro tempore aut hominum eorundem contradictione sive impressione instituti fuerunt, prout per patentes litteras immediati quondam predecessoris, quas cancellario potestatis condimus et legendas dedimus, evidenter apparet et non solum immediatus rector nuper defunctus, sed etiam alii eundem precedentes libere et absolute illic positi et instituti fuerunt absque eo quod vos vel potestas pro tempore Rofredi  aut homines aliquam electionem aut presentationem de aliquo alio fecerunt, quod est proprium fundatorum et principum, seu aliorum ecclesias de suo proprio dotantium.

Unde, satis constat liberam huius beneficii dispositionem ad nos tanquam episcopum et ordinarium huius loci spectare et pertinere. Et sic scitis, ex dispositione iuris ac regulis cancellarie prohibitum fore, ne quisquam alterius lingue ad aliquam ecclesiam curatam debeat promoveri qui linguam eiusdem populi ignorat, et beneficium ipsum iure vacat et potest alteri conferri seu impetrari.

In contrarium dicitur et allegatur illustrissimum Dominium sub gravissimis penis prohibuisse ac vetasse ne aliquis in terris suis ad aliquod beneficium promoveatur qui non sit de terris suis nativus et oriundus, de quo satis est mirandum, cum id contra omnem dispositionem iuris sit et libertati ecclesiastiche  contrarium et contra morem antiquitus observatum, cum tamen nec ipse Iacobus sit de terris et locis Dominii oriundus, sed ex Corregio, que est terra alterius ditionis et penitus extranee.

Scribitis etiam ei, rogatis nos, ut eum stringerimus presbiterum ad residentiam personalem.

Dicitur item in excusatione huius allegatur illum ad hoc se obligasse, ut possit per alium prefate capelle deservire, quod quantum sit absurdum, ut relicta propria cura alteri incumbat, non possumus ex bona conscientia permittere, cum scriptum sit «unusquisque onus suum portabit», et quelibet ecclesiam suum pastorem proprium et non mercenarium recipiat, presertim cum capella illa | non sit tanti redditus quod possit duos sustinere aut unum absentem et alium presentem alimentare.

Preterea, non ignoratis in quanta contumacia et inobedientia idem presbiter Iacobus, quem tantopere laudatis et commendatis, anno transacto erga nos extiterit, qui sciens et videns potestatem Rofredi  preteritum magnam tyrannidem contra presbyteros et clericos exercere, illosque cruciare ac tormentis affecisse et ipso iure censuris ecclesiasticis irretitum fore, contra interdictionem et mandata nostra penalia coram eodem potestate his omnibus non obstantibus celebravit divina multis diebus in contemptum nostrum et clavium Ecclesie, et nihilominus semper in sua superbia persistens continuo immiscuit se divinis, neque etiam obtenta commissione super eius et aliorum absolutiones aliis tanquam filiis obedientie sese coram nobis representantibus et absolutionem ac restitutionem humiliter petentibus ipse diu supersedit et dissimulavit, nisi tandem quando ipsum de hoc reprehendimus et divina interdiximus.

Preterea, scimus quod ipse et quidem alter sui similis fuerunt causa totius mali et scandali atque iniuriarum illi venerabili sui presbitero Iohanni de Avolano et suis, nec non presbitero Bernhardo de Pomorolo per prefatum potestatem interrogatis aspirantes ad eorum beneficia et multis eos mendaciis deferentes propter que eidem non habuit immerito, ad aliquam gratiam faciendam, aut beneficium conferendum, minime sumus inclinati. Ymmo satis miramur ac plurimum displicet nobis quo talem pro vicario vestro teneatis, et tenueritis tanto tempore. Et quantum nobis complacere velitis vos, hortamur ut illum ammoneatis. Sunt multi boni et honesti sacerdotes alemani in illa valle et circumvicinis in Veronensi, Vincentinae  aut Padovane  seu Feltrensi diocesibus, ex quibus eligatur aliquis bonus et fidelis ac ydoneus et parati sumus prefato domino potestati, vobis et illis hominibus complacere, dummodo non ex conventione vel pacto aliquo cum rusticis prehabito vel habendo se ad ea obliget que sunt contra iura Ecclesiae et ecclesiasticam libertatem, prout intelleximus rusticos illos cum uno vel duobus presbiteris attemptasse quomodo illud ne quaquam foret tollerandum.

Valete in Christo, et curate convalescere et nos quamprimum commode poteritis visitetis.

Datum Tridenti in castro nostro Boniconsilii, die secunda mensis octobris 1476.