April 14, 1478

Approvino degli Approvini to Johannes Hinderbach

Original: Archivio di Stato di Trento, Archivio Principesco-vescovile, Sezione latina, capsa 69, n. 120, cc 1r-1v. Mutilated double paper sheet autograph of Approvino degli Approvini with sealing wax seal.

Reverendissime Pater et Domine colendissime, post mei devotam et humilem commendationem, et cetera.

24 quarta marcii, Paternitati Vestre Reverendissime scripsi qualiter eadem die michi novum pessimum et accerbum significatum erat per reverendissimum dominum Sancti Marci, dum in die Annuntiationis in prandio existerem, valde repente palafrenarium suum ad me direxit quod sine mora ad paternitatem suam reverendissima accederam, et ita feci. Magna cum displicentia, habuit mihi notificare qualiter Salamon iudeus, adversarius in Curia, litteras receperat a Cressone de Rovredo iudeo in diebus quatuor de Venetiis, quod civitas et castrum Tridentinum receptum erat per illustrissimum principem et Paternitas Vestra Reverendissima in una camera detenta, et has litteras dicitur ostendisse omnibus cardinalibus cum maximo gaudio dicendo quod Deus ostendebat vindictam pro iusticia administrata contra iudeos. Ita erat affectus reverendissimus dominus cardinalis quod non poterat comedere, nec voluit quod aliquis impediret ipsum propter Dominationem Vestram Reverendissimam. Tunc dixi quod non credebam hoc, nec mihi persuadere poteram, quia princeps illustrissimus ad omnia vota sua personam Reverendissime Dominationis Vestre et civitatem habebat, et quod tanta erat benivolentia si quis vellet Paternitatem Vestram offendere princeps tueretur illam cum toto statu suo, et si aliquid fuisset, habuissem nova aliqua et quod ista erat ars et fictio iudaicha, cum qua male poterunt iudei scelera sua paliare et quid Deus voluit. Supervenit post dies quatuor vel sex unus nuntius de Patavia qui de visu deposuit interfuisse in vigilia sancti Mathie, cum fuerunt combusti 80 iudei propter sacramentum emptum quod emerat ab uno cristiano, qualiter hoc fuit discopertum diem quod isti perfidi iudei receperunt unam de illis hostis, quia fuerant octo et perforarunt unam cum uno gladio et sanguis exivit, alia sub maleo posuerunt percutendo et tunc factus fuit talis fumus quod omnis iudicabat domum illam igne acensam fore et persone ibi se contulebant nichil fuit repertum nisi fumus sine igne, tandem res fuit discoperta ex confessione iudeorum.

Ita dicit ille nuntius et alii fuerunt sumersi et, qui voluerunt baptizari, fuerunt baptizati. Duxi dictum nuntium ad plures cardinales, et fuit mecum orator reverendissimi domini Manguntinensis. Idem Salamon litteras habuit, etiam ut dixit.

Heri, equitarendo cum | reverendissimo domino Rotomagensi naravi illud scelus, et quam supplicio traditi erant. Tunc dixit: «Bene fecit dominus Pataviensis». Commendavi expeditionem cause nostre; tunc dixit quod sine dubio bulla expedita fuisset, sed infirmitas sanctissimi domini nostri tardaverat expeditionem. Solum quater fuit concistorium post conclusionem factam.

Habuit dicere: «Nos multum favimus huic cause pro amore domini vestri et pro iusticia», et multum commendat Paternitatem Vestram Reverendissimam et sprevit Vigintimilensem, ita quod in primo concistoro ero expeditus. Nullum est dubium propter istam tardationem, et ita dicit reverendissimus dominus Sancti Marci de alia hebdomada spero copiam mittere cum fido nuntio.

Tota Curia est plena de illis novitatibus divulgatis per illum Salamonem. Multi curiales et prelati misserunt pro tua condolentes; si sic esset, si potero ille Salamon non gloriabitur.

Litteram reverendissimo domino Montis Regalis consignavi. Admiror quod Paternitas Vestra Reverendissima me tenuit semper hic Rome quam oratorem suum, et ita habeo locum in capella et alibi et quod nunc scribat et litteras domini Montis Regalis nuntius et solicitator. Credo quod non sit honor Reverendissime Dominationis Vestre nec mei de me non habet verecundiam per me gratiam, sed potius honorem, profecto hec ex ellatione non loquor, quia minus [.....] sum Paternitatis Vestre Reverendissime, optarem ubique honorem illius et meum, etiam ex quo in foris sum pro oratore volui scripsisse ut in futurum sit monita quod non sine causa scribo «Provideat illis banchariis et domino Melchiori». Tempus instat; scribat qualiter res se habent.

Nova hic non habemus nisi quod ex pleuresi multum moriuntur. Iacobus Spine bancharius mortuus est. In dies 30 et 40 moriuntur.

Valeat se felix semper Paternitas Vestra in Christo quam Deus conservet ad vota et defendat.

Ex Urbe, die 14 aprilis in nocte 1478.

Post scriptum

Intelligo quod aliqua feuda et bona camere Reverendissime Dominationis Vestre devoluta sunt. Me commendo Paternitas Vestra Reverendissima persona et bona semper Paternitatis Vestre Reverendissime erunt pro honore illius. Cito mihi rescribat, quia una gravi melinconia afflictior. Propter illa nova non possum dormire neque comedere; habeo pillos centum albos propter hoc. Raptim.

Vestre Reverendissime Dominationis servulus fidelis et humilis Aprovinus de Aprovinis.